Overal internet met Starlink van Elon Musk: de 13 belangrijkste vragen (en antwoorden!) op een rij

Lees je onze verhalen graag? Meld je dan nu aan voor Marks nieuwsbrief vol verhalen die jou en je onderneming helpen groeien. 

Razendsnel internet, overal ter wereld, voor een relatief lage prijs: dat is precies wat Starlink belooft. Starlink is een satellietnetwerk dat hoort bij het bedrijf SpaceX, opgericht door Elon Musk. Wij zochten voor je uit hoe Starlink werkt, wat het kost en wat je op dit moment aan Starlink hebt.

Hieronder geven we antwoord op de 13 belangrijkste vragen over Starlink. Geen zin om te lezen en wil je liever een video kijken? Dat kan ook. Samen met Wouter van Greatwaves hebben we een toffe video gemaakt waarin we alles uitleggen over Starlink, dan kun je meteen alle hardware zien.

1. Wat is Starlink precies?

Starlink is een satellietnetwerk waarmee je straks overal ter wereld snel internet hebt. Starlink beschikt op dit moment over 1500 satellieten, maar het doel is om 42.000 satellieten in een baan rond de aarde te hebben.

2. Maar, internet via satelliet bestaat toch al?

Klopt! Internet via satelliet is niet nieuw. Maar de techniek die Starlink gebruikt is baanbrekend (sorry, dit is een slechte satellietwoordgrap). 

Dat zit zo: traditionele satellieten hangen zo’n 36.000 kilometer boven ons hoofd, in de Geostationary Earth Orbit, een baan rond de aarde. Je begrijpt dat het een hoop tijd, geld en moeite kost om zo’n satelliet te ontwikkelen en op z’n plek te krijgen. Hierdoor hangt er een fors prijskaartje aan internet via de traditionele satelliet. Bovendien is internet via een traditionele satelliet erg langzaam. Het signaal moet van ver komen en zorgt voor een flinke vertraging van wel een halve seconde. Deze vertraging noemen we latency. Een latency van een halve seconde klinkt weinig, maar als je wilt bellen via internet is dat echt heel irritant. 

De satellieten van Starlink gaan veel minder hoog de ruimte in, deze zweven in de Low Earth Orbit op zo’n 340 tot 550 kilometer boven de aarde. De latency van deze LEO-satellieten, 40 milliseconden, is veel lager dan die van een traditionele satelliet. Laag genoeg om een kraakhelder telefoongesprek via internet te voeren.

3. Wat kost Starlink?

Voor onbeperkte data betaal je €99,- per maand. Daarnaast betaal je nog eenmalig €499,- voor de hardware, de satellietontvanger dus. De leveringskosten zijn €60,-. Dus starten met Starlink kost je €658,-. Daarna betaal je alleen de €99,- per maand abonnementskosten. 

Wat Starlink zo bijzonder maakt is de snelheid van het internet en de relatief lage prijs. We geven je wat vergelijkingsmateriaal. 

• Tooway & Astra is een bekende speler. Om hun diensten te kunnen gebruiken moet je je satellietontvanger nauwkeurig afstellen. De maximale snelheid is 30Mb up / 6 down en er is een datalimiet van 150Gb. Dit alles is met €205,- per maand niet goedkoop. Ook is het alleen te gebruiken in Europa. Deze vorm van internet wordt veel gebruikt in buitengebieden en op campings.

• Inmarsat en Iridium zijn in Europa andere bekende namen. Ook zij hebben een wereldwijde dekking, net als Starlink. Het probleem: de internetverbindingen zijn heel traag en onwijs duur. Ook voor de hardware betaal je duizenden euro’s. Daarom wordt dit heel sectorspecifiek gebruikt, bijvoorbeeld op schepen. Zo varen er zo’n 30 schepen over de wereld met VoIP-telefonie van Voys omdat bellen via internet via satelliet goedkoper is dan bellen via het satellietnetwerk zelf. We gebruiken hiervoor speciale berichten (headers) om dit VoIP-verkeer voorrang te geven op het satellietnetwerk.
  
  Dat moet ook wel, want voor een bedrag van €2.000,- tot €3.000,- per maand voor onbeperkt internet krijg je een maximale snelheid van 0,5 mbit. En 0,5 mbit is echt ontzettend weinig, daar kun je nog geen YouTube-filmpje mee bekijken. Ook een Whatsapp-bericht duurt wel even. Traditioneel internet via satelliet kan trouwens wel sneller (5-20 mbit) maar dan mag je €18.000 tot €50.000 per maand aftikken. PER MAAND!

4. Wat heb je nodig om Starlink te gebruiken?

Je hebt niet zoveel nodig om Starlink te gebruiken: 

• Een schotel van Starlink met de daarbij behorende tripod. Die schotel heet officieel een ‘phased-array user terminal-antenna’
• Een WiFi-router 
• Een ‘clear line of sight’, dat betekent dat de schotel vrij naar boven moet kunnen kijken om de satellieten te vinden. Daar mag niets tussen zitten.

5. Is de set-up eenvoudig?

Wie bekend is met internet via satelliet weet dat dit complex is om te installeren, maar Starlink heeft het heel eenvoudig gemaakt. Het antwoord op de vraag hierboven is dus: ja! 

De app leidt je eenvoudig door het installatieproces heen, wat bestaat uit:

• Het neerzetten van de schotel
• Het aansluiten van die schotel op de stroom en netwerk
• Het aansluiten van de router

In de doos zit de schotel zelf en een bijpassende router die ervoor zorgt dat je telefoon en laptop ook gebruik kunnen maken van het internet. Starlink heeft, naast de stroomkabel, twee kabels meegeleverd: een witte en een zwarte. Deze kabels stop je in de witte en de zwarte poort op de Starlink-schotel. Nadat de schotel is opgestart, gaat deze automatisch op zoek naar satellieten om mee te verbinden. Via de bijbehorende Starlink-app op je telefoon loop je door het hele proces heen. 

Kortom: een kind kan de was doen.

6. Kun je met Voys bellen over een internetverbinding via satelliet?

Dat kan zeker, heel goed zelfs. VoIP-telefonie werkt tot een latency tot 200 ms en voor de beste audiokwaliteit heb je slechts 64 Kb/sec nodig. Eén Starlink-verbinding geeft daarmee de ruimte voor heel veel gelijktijdige telefoongesprekken.  

7. Wow! En heb ik dan overal ter wereld internet?

Nee, nog niet. 

Het probleem is dat er een geofence zit om het gebied waar je de ontvanger kunt gebruiken. Zie het als een virtueel hek, waarbij je buiten het hek geen internet via de satelliet hebt. Dat heeft te maken met de huidige stand van het Starlink-netwerk. Er zweven nu nog niet genoeg Starlink-satellieten in de Lower Earth Orbit om je van internet te voorzien als je niet binnen de grenzen van de geofence zit. 

Hoe groot het geofence is, weten we nog niet precies. Er wordt gesproken over 15 mijl, omgerekend zo’n 24 kilometer. Over een jaar verdwijnt het geofence. Vanaf dan kun je echt remote werken, want je hebt overal ter wereld een goede internetverbinding.

8. Maar kunnen we dan straks de hele wereld van internet voorzien?

Het antwoord is dubbel. Er zijn 3 zaken die internetgebruik in opkomende economieën en ontwikkelingslanden tegenhouden. 

1. Internet, of beter gezegd data en bandbreedte, is te duur
2. Er is een gebrek aan digitale geletterdheid in een groot deel van de wereld
3. De veiligheid van data is onzeker

Starlink lost eigenlijk geen van deze 3 problemen op. 

1. Starlink is nog steeds schrikbarend duur voor de meeste mensen in de wereld, ook al is het relatief goedkoop. Een gemiddeld maandsalaris in India is €362,-, in Peru verdient iemand gemiddeld €340,- per maand. Starlink kan in theorie dus de hele wereld van internet voorzien, maar in de praktijk kan een aanzienlijk deel van de wereldbevolking het niet betalen.
   Om het betaalbaar te maken moet je het internet vanaf een basestation delen, bijvoorbeeld door er een WiFi-hotspot van te maken of een access point voor mobiele data. Daar moet ook een verrekenmodel omheen ontstaan om gezamenlijk de kosten van Starlink te dragen.
2. Digitale geletterdheid is het vermogen om digitale middelen met vertrouwen, creativiteit en een kritische houding te gebruiken. Digitale geletterdheid is noodzakelijk om te leven, leren en werken in een steeds digitalere samenleving. Bij heel veel mensen ontbreekt deze vaardigheid. Toegang tot internet levert pas iets op als mensen weten hoe ze dit moeten gebruiken. Tot die tijd krijgen mensen wereldwijd nog steeds niet dezelfde kansen, zelfs al zouden ze Starlink kunnen betalen. 
3. Sommige mensen weten niet wat persoonlijke data is en hoe je hiermee omgaat. Hierdoor kunnen mensen niet in vertrouwen samenwerken met instituten, bedrijven en overheden. Dit werkt potentieel gevaarlijke situaties in de hand.

9. Hebben jullie Starlink al in de praktijk getest?

Jazeker! In onze testen haalden we meestal snelheden van 150 mbit download en upload 50 mbit, wel op voorwaarde dat de schotel op een plek stond waar hij goed om zich heen kon kijken zonder dat er iets in de weg zat. De latency was meestal rond de 50 ms. 

Máár, het internet viel ook wel eens uit en het was regelmatig een stuk trager. Dit komt omdat nog niet alle satellieten van het netwerk zijn uitgerold én omdat er regelmatig onderhoud plaatsvindt.

10. Allemaal aan de Starlink nu?

Nee, zover is het nog niet. In Nederland is de noodzaak er ook niet zo. We hebben hier gelukkig op veel plekken een goede bekabelde verbinding én een snel 4G-/5G-netwerk. Starlink is vooral nuttig voor plekken waar nu geen snel internet is.

11. Wat zijn de nadelen?

1. Het belangrijkste nadeel is, zoals eerder genoemd, het geofence. Starlink is op dit moment alleen te gebruiken binnen de postcode waarin je deze besteld hebt. Helemaal duidelijk is dit gebied nog niet. Maar de camping in Zuid-Frankrijk gaat in ieder geval nu nog niet werken!
2. Starlink werkt op dit moment alleen als de schotel stilstaat, je kunt de schotel dus niet op een camper schroeven en er onderweg mee internetten. In de toekomst wordt dat wél mogelijk. De verwachting is dat dit ergens in 2022/2023 is. 
3. De schotel wordt erg warm en verbruikt veel stroom, wel 180 watt. Dat vraagt om verbetering, want de schotel gaat uit als deze warmer wordt dan 50 graden. Je zet de schotel vaak hoog op een dak en daar loopt de temperatuur snel op, waardoor je die 50 graden veel sneller bereikt dan je denkt.

12. Krijgt Starlink nog concurrentie?

Ja, uiteindelijk wel. Er zijn een aantal spelers op de markt die ook bezig zijn met internet via een LEO-satelliet. Maar, eerlijk is eerlijk, de ontwikkeling gaat lang niet zo snel en soepel als bij Starlink. Op dit moment weten van deze bedrijven dat ze stappen maken: 

• Amazon Project Kuiper met 3236 satellieten op 630 km hoogte
• OneWeb UK ging failliet in 2020. Het was hun plan om 48.000 satellieten de ruimte in te slingeren. Dat gaat nu een stuk trager, in het laatste kwartaal van 2021 sluiten ze hun eerste klanten in het poolgebied aan. Ze gaan wereldwijd in 2022. Ze hebben nu 146 satellieten
• Telesat heeft 1600 satellieten aangekondigd in 2020. Zij richting zich op de B2B- markt en militaire toepassingen
• China heeft 3 grote projecten lopen en zij willen daar 1gbps internet kunnen leveren
• Startups: Kepler heeft 2 satellieten hangen, zij hebben $60 miljoen opgehaald. Airbus heeft plannen in Europa met o.a. Thales.
• Het Nederlandse Hiber haalde €27 miljoen op voor hun ‘melkpaksatellieten.’ Hun satellieten zijn zo groot als een melkpak van 2 liter. Er werken 60 mensen bij Hiber. Hun focus ligt op het Internet of Things, dat veel minder data gebruikt. Ze zijn geen concurrent voor Starlink. 

13. Ehm, het wordt wel druk daarboven, of niet?

Het wordt steeds drukker in de ruimte. Internationale afspraken zijn daarom ontzettend belangrijk. Gelukkig zijn die afspraken er en worden er ook steeds nieuwe afspraken gemaakt over wie, wat, waar mag doen. 

Het risico van een botsing is groot. De schade die dat kan veroorzaken is enorm. Het puin kan weer andere satellieten raken, dit heet cascadering. Het is iets waar ruimtevaartorganisaties zich echt zorgen over maken, vooral wanneer er een kettingreactie ontstaat: het Kessler-effect.

Het voordeel van LEO-satellieten en het puin dat eruit voort kan komen, is dat zo’n satelliet maar relatief kort in een baan rond de aarde beweegt. Omdat de zwaartekracht druk uitoefent en de gassen rond de aarde weerstand geven, heeft een LEO-satelliet een levensduur van 7 tot 10 jaar.